Bạn cảm thấy mình có thể làm tốt hơn năng lực hiện tại? Bạn cảm thấy mình mãi dậm chân tại chỗ và chưa thể bứt phá dù đã nỗ lực? Vấn đề có thể nằm ở chỗ bạn chưa thực sự làm chủ được bộ não của mình. Muốn giành lại quyền kiểm soát, trước tiên bạn phải hiểu cơ chế hoạt động của não bộ.
Cơ chế “lái tự động” của não bộ ngăn cản bạn bứt phá
Não có xu hướng tự động hóa các hành vi lặp lại để tiết kiệm năng lượng. Quá trình này gọi là tính tự động. Khi một thói quen được hình thành, việc kiểm soát hành vi sẽ chuyển từ vỏ não trước trán sang hạch nền nhằm giải phóng bộ não để suy nghĩ về việc khác.
Đó là lý do bạn thấy mình hành động mọi việc theo thói quen một cách vô thức không cần suy nghĩ. Ví dụ như hành động đánh răng, mỗi khi đánh răng bạn không cần suy nghĩ cầm bàn chải như thế nào, lấy bao nhiêu lượng kem đánh răng, tất cả đều diễn ra rất tự nhiên.
Tuy nhiên, chính cơ chế “lái tự động” này cũng là lý do khiến bạn cảm thấy mình không thể bứt phá và đang bị kẹt trong lối mòn. Để học hỏi điều mới, bạn cần phá vỡ vòng lặp này bằng hành động có chủ ý. Khi bạn chủ tâm làm một việc, bạn đang kích hoạt lại vỏ não trước trán cho phép não bộ học bất cứ thứ gì và tăng năng suất lên tối đa.
Bạn có thể không phải thiên tài từ nhỏ, nhưng bạn hoàn toàn có thể trở thành thiên tài nếu biết cách kích thích tiềm năng của não bộ. Việc này không khó nhưng cũng không dễ, bạn cần nắm được những yếu tố ảnh hưởng đến cơ chế hoạt động của não. Khi đó, bạn đã nắm được chìa khóa mở cửa tiềm năng ẩn giấu bên trong. Bây giờ, hãy đến với 3 cách thấu hiểu cơ chế hoạt động của não bộ:
Cách 1: Làm chủ hệ thống phần thưởng Dopamine
Dopamine thường được biết đến là “hoóc-môn hạnh phúc”, nhưng chính xác hơn, nó là yếu tố cốt lõi chi phối động lực và sự ham muốn. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hành vi của con người.
Nếu bạn tự trách mình lười biếng hay mất tập trung, hãy kiểm tra lại hoạt động gây Dopamine cao như lướt điện thoại, mạng xã hội. Bạn nghĩ sau một ngày dài làm việc có thể tự thưởng một chút thời gian giải trí nhưng điều đó khiến bạn khó tập trung vào những công việc cần sự tập trung. Hậu quả là bạn dần không thỏa mãn với chỉ 15 phút hay 30 phút giải trí mỗi ngày mà tăng dần lên đến khi nó ảnh hưởng đến những công việc quan trọng hàng ngày.
Khi đã thấu hiểu cơ chế này, bạn có thể giành lại sự tập trung bằng cách kiêng khem Dopamine cường độ cao để cân bằng cán cân trong não bộ. Khi đó bạn có thể tìm thấy niềm vui trong công việc và học tập. Bên cạnh đó, việc giảm bớt các hoạt động giải trí vô tội vạ sẽ khiến bạn nhận ra mình có tiềm năng học tập và khả năng tập trung cao như thế nào.
Thấu hiểu cơ chế Dopamine qua cuốn sách “Giải mã hoóc-môn Dopamine”
Trong cuốn sách “Giải mã hoóc-môn Dopamine”, tác giả Anna Lembke đã chia sẻ rằng bà từng rơi vào vòng xoay dopamine bởi tiểu thuyết tình cảm giả tưởng trong 2 năm. Dần dần việc đọc tiểu thuyết chiếm mất thời gian ý nghĩa như nấu ăn, làm việc, ngủ và kết nối xã hội.
Nếu muốn thay đổi một thói quen bằng cách kiêng Dopamine, bạn có thể áp dụng cách thức tự ràng buộc. Phương pháp này được trình bày chi tiết trong cuốn sách “Giải mã hoóc-môn Dopamine”.
- Ràng buộc về không gian: Sắp xếp lại không gian làm việc, loại bỏ mọi khả năng bạn nhìn thấy và tiếp xúc với yếu tố kích thích Dopamine.
- Ràng buộc về thời gian: Giới hạn hoạt động giải trí trong một khoảng thời gian cụ thể trong ngày, trong tháng. Hoặc các cột mốc như sau khi hoàn thành công việc của ngày hôm đó.
- Ràng buộc theo danh mục: Phân chia những hoạt động trong ngày thành những gì được làm và những gì không được làm.
Sau khi đã hiểu cơ chế hoạt động của Dopamine, bạn có thể từ bỏ các thói quen cản trở bạn khám phá tiềm năng và dành thời gian tập trung cho những công việc quan trọng.
Cách 2: Tối ưu môi trường để tập trung và sáng tạo
Từ bỏ những thói quen giải trí bằng cách kiêng Dopamine đã giúp bạn có nhiều thời gian hơn. Nhưng còn vấn đề lớn hơn cần giải quyết là: Làm thế nào để cảm thấy có động lực với chính những công việc cần thiết nhưng lại nhàm chán như đọc sách hay làm việc?
Cơ chế tiếp theo bạn cần biết để kích thích tiềm năng là bộ não của chúng ta không thích sự nhàm chán mà liên tục tìm kiếm những kích thích mới mẻ từ môi trường. Biểu hiện cho cơ chế này là không thể tập trung vào công việc mà bạn thấy nó nhàm chán hoặc bạn liên tục bị xao lãng.
“Hiểu về ADHD” giúp bạn thấu hiểu cơ chế ghét nhàm chán của não bộ
Cuốn sách “Hiểu về ADHD” mang đến một góc nhìn quan trọng rằng bộ não ADHD thực ra đều sở hữu khả năng tập trung và khả năng sáng tạo cực cao. Việc tạo ra đúng môi trường để thế mạnh này được phát huy sẽ giúp bạn đạt năng suất tối đa và kích thích tiềm năng của mình.
Dù bạn có ADHD hay không, bạn cũng nên đọc cuốn sách này để việc thấu hiểu cơ chế não bộ. Thay vì ép não phải tập trung bạn có thể tạo môi trường thuận lợi hơn bằng cách giảm bớt các yếu tố kích thích xung quanh để công việc đang làm trở thành thứ thú vị duy nhất. Ngược lại, khi cần sáng tạo, hãy chủ động thay đổi môi trường bằng cách thêm vào các kích thích mới để khai thác khả năng liên kết ý tưởng của não bộ.
Cách 3: Rèn luyện EQ để làm chủ nỗi sợ và bứt phá
Cảm xúc cũng là nguồn động lực chính cho hành vi. Nghiên cứu cho thấy EQ ảnh hưởng đến 58% hiệu suất công việc. Điều này liên quan đến cơ chế não bộ luôn né tránh những gì vượt ngoài “vùng an toàn”. Bạn cảm thấy thỏa mái hơn khi làm những công việc quen thuộc. Nhưng chính điều đó cản trở bạn khám phá được tài năng tiềm ẩn của mình.
Trong cuốn sách “EQ đỉnh cao”, tác giả Travis Bradberry cho rằng EQ là kỹ năng có thể học và nâng cấp được dù xuất phát điểm của bạn nằm ở đâu. Kỹ năng trí tuệ cảm xúc được chia thành hai nhóm:
- Nhóm năng lực cá nhân gồm tự nhận thức và tự quản lý: Đây là những kỹ năng quan trọng giúp bạn tự quản lý cảm xúc hiệu quả và không để cảm xúc tiêu cực ảnh hưởng đến mục tiêu.
- Nhóm năng lực xã hội gồm nhận thức xã hội và quản lý mối quan hệ: Đây là những kỹ năng giúp bạn biết cách lắng nghe và quan sát linh hoạt để đón nhận những tín hiệu từ môi trường và tận dụng cơ hội phát triển.
Rèn luyện “EQ đỉnh cao” để khám phá tiềm năng
Cuốn sách này cũng cung cấp nhiều phương pháp khác nhau giúp bạn nâng cao 4 kỹ năng hiệu quả. Từ đó bạn có thể biến EQ thành một vũ khí mạnh mẽ giúp bạn rèn luyện ý chí của bản thân. Những người thành công có thể không phải người giỏi nhất, mà là người bền bỉ với mục tiêu cho đến khi đạt được.
Ngay cả khi gặp khó khăn, chính trí tuệ cảm xúc sẽ giúp bạn tiếp tục phát triển. Bạn không thể khai thác tiềm năng của mình nếu luôn bị suy nghĩ “mình không làm được” cản bước. EQ giúp bạn quản lý tiếng nói đó và can đảm bước ra khỏi vùng an toàn để khám phá năng lực tiềm ẩn của mình.
Combo 3 quyển sách “Làm chủ não bộ” giúp bạn kích thích tiềm năng
Cảm giác “dậm chân tại chỗ” hay “không thể bứt phá” thực chất không phải do bạn thiếu năng lực, mà là do chúng ta đang bị chi phối bởi các cơ chế tự động của não bộ mà chính mình không nhận ra.
Để thấu hiểu các cơ chế này và làm chủ được bộ não, bạn nên áp dụng các cách trong combo 3 quyển sách “Giải mã hoóc-môn Dopamine”, “Hiểu về ADHD” và “EQ đỉnh cao”. Đây chính là bộ công cụ toàn diện giúp bạn phá vỡ các thói quen xấu; tối ưu môi trường cho sự tập trung và sáng tạo; làm chủ cảm xúc và can đảm bước ra khỏi vùng an toàn.
Hãy bắt đầu hành trình khai phá tiềm năng vốn có của mình và tìm đọc bộ 3 cuốn sách “Làm chủ não bộ” này nhé.
Bình luận