Thống kê cho thấy hơn 95% doanh nghiệp thất bại trong 5 năm đầu và ngay cả các tập đoàn lớn cũng không tránh khỏi bờ vực phá sản do thay đổi thị trường. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động và bất định như hiện nay, dù là doanh nghiệp khởi nghiệp non trẻ hay những công ty đã có chỗ đứng vững chắc, tất cả đều phải đối mặt với vô vàn thách thức như đứt gãy chuỗi cung ứng, áp lực chuyển đổi số, và thay đổi thói quen tiêu dùng.
Để không bị đào thải khỏi thị trường, các nhà lãnh đạo thành công cần có một tầm nhìn dài hạn nhằm định hướng chiến lược và khuyến khích toàn bộ nhân viên cùng đạt được mục tiêu chung. Một nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa cần sở hữu nhiều phẩm chất như tư duy chiến lược dài hạn, đam mê sáng tạo, tư duy phản biện và tư duy phát triển. Vậy làm sao để phát triển doanh nghiệp bền vững với những phẩm chất lãnh đạo đó? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sau nhé.
Tư duy chiến lược đi đôi với tầm nhìn dài hạn
Một nhà lãnh đạo thành công không chỉ cần có khả năng nhìn xa và đặt ra các mục tiêu lớn mà còn phải xây dựng kế hoạch chi tiết để đội ngũ có thể thực hiện. Đây là yếu tố cốt lõi nhằm đảm bảo mọi bước đi của doanh nghiệp đều có chiến lược rõ ràng, được tổ chức chặt chẽ nhằm đưa doanh nghiệp phát triển bền vững.
Jeff Bezos, nhà sáng lập Amazon, là một ví dụ điển hình cho việc thực hiện tư duy này. Ông thường mô tả Amazon “rất ngoan cố về tầm nhìn, nhưng linh hoạt trong chi tiết”. Cuốn sách Amazon – Cuộc chinh phạt của Jeff Bezos đã cho thấy những phẩm chất tuyệt vời cùng quá trình Bezos lãnh đạo Amazon từ một hiệu sách nhỏ đến công ty thương mại điện tử lớn nhất thế giới.
Amazon – Cuộc chinh phạt của Jeff Bezos là cuốn sách thể hiện tư duy lãnh đạo tuyệt vời của Bezos
Từ 2004-2006, khi điện toán đám mây chưa được công nhận, Jeff Bezos đã đặt niềm tin tuyệt đối và tập trung nguồn lực vào dự án Amazon Web Services (AWS). Dù đối mặt với sự phản đối nội bộ và chấp nhận thua lỗ trong thập kỷ đầu tiên, ông vẫn kiên định với tầm nhìn dài hạn. Sự mạo hiểm này đã biến AWS thành cỗ máy in tiền, giúp định giá thị trường của Amazon tăng 15% chỉ trong một ngày, lần đầu tiên vượt mốc 200 tỷ đô la.
Nhiều nhà lãnh đạo thường quan niệm sai lầm về tư duy chiến lược dài hạn và tin rằng đã có tầm nhìn 5 – 10 năm thì mọi quyết định và nguồn lực phải được khóa chặt vào mục tiêu ban đầu, bất chấp những thay đổi nhanh chóng của thị trường. Tư duy dài hạn đúng đắn không có nghĩa là tránh né rủi ro hoặc ngó lơ phản hồi từ khách hàng và đối thủ cạnh tranh. Ngược lại, nó đòi hỏi phải có khả năng điều chỉnh liên tục để đảm bảo chiến lược vẫn phù hợp với thực tế thay đổi.
Một ví dụ điển hình được trình bày cụ thể trong cuốn Amazon – Cuộc chinh phạt của Jeff Bezos về việc quá tập trung vào tầm nhìn ban đầu mà thiếu đi sự nhạy bén thị trường. Dự án điện thoại thông minh Fire Phone của Amazon lần đầu tiên ra mắt vào năm 2014 đã nhận thất bại cay đắng. Thị trường điện thoại thông minh đã có nhiều thay đổi khiến ý tưởng của Fire Phone không còn phù hợp nữa, dẫn đến tổn thất hàng trăm triệu đô la và sản phẩm này nhanh chóng bị khai tử.
Khả năng sáng tạo và đổi mới giúp tạo ra lợi thế cạnh tranh
Sự sáng tạo là là khả năng của nhà lãnh đạo trong việc liên tục nhận diện và tạo ra các giải pháp mới. Đây là phẩm chất đi ngược lại với sự thỏa mãn hiện tại, chấp nhận rủi ro và khuyến khích thử nghiệm. Các nhà lãnh đạo vĩ đại tin rằng bạn có thể đánh cắp tài sản hiện tại của họ, nhưng miễn là họ có thể tiếp tục tạo ra những ý tưởng mới, họ sẽ chiến thắng. Muốn doanh nghiệp phát triển bền vững trong thời đại ngày nay bạn phải xây dựng hướng đi táo bạo, tư duy khác biệt để phục vụ khách hàng.
Đọc cuốn sách Amazon – Cuộc chinh phạt của Jeff Bezos bạn sẽ thấy cách mà Jeff Bezos thể hiện tư duy sáng tạo tốt thế nào. Bezos đã triển khai một dự án bí mật để theo đuổi ý tưởng tạo ra thiết bị kích hoạt bằng giọng nói dựa trên nền tảng đám mây. Bất chấp nhiều thất bại trước đó, ông thúc đẩy nhóm phải nghĩ lớn hơn và quyết định đầu tư hàng trăm triệu đô la đầu tư thuê thêm các kỹ sư. Cuối cùng, chiếc Echo đầu tiên được phát hành năm 2014 đã thành công vang dội, đưa Amazon trở thành công ty công nghệ dẫn đầu, đồng thời khởi đầu làn sóng điện toán kết nối bằng giọng nói.
Bên cạnh việc tạo ra lợi thế cạnh tranh, sự sáng tạo còn là chất xúc tác để truyền cảm hứng cho đội ngũ, xây dựng văn hóa doanh nghiệp đổi mới và sáng tạo. Trong quá trình tạo ra dịch vụ Prime Now (dịch vụ giao hàng), dù có những bước lùi và quyết định làm sai hướng nhưng Amazon vẫn tiếp tục đổi mới để phù hợp. Họ luôn sẵn sàng thay đổi, thử nghiệm và thử nghiệm liên tục để có được một Amazon Prime phát triển như ngày nay.
Phát triển tư duy phản biện nhằm tăng khả năng đưa ra quyết định đúng đắn
Tư duy phản biện là yếu tố quan trọng trong khả năng giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định. Hầu hết những nhà lãnh đạo thành công đều biết cách đặt nghi vấn về các giả định, quan điểm hoặc mục tiêu đã được chấp nhận rộng rãi. Ví dụ như mục tiêu tăng trưởng bằng mọi giá. Nhiều doanh nghiệp đã gặp khó khăn về vốn và ngân sách khi cố gắng mở rộng ồ ạt.
Trong cuốn sách Ngựa lùn giữa đàn kỳ lân, tác giả Sahil Lavingia đã sử dụng hình tượng “kỳ lân” để tượng trưng cho các công ty khởi nghiệp với mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng. Tác giả đã từng là một doanh nhân theo đuổi mô hình này ở Thung lũng Silicon và nhận ra rằng đây là một chiến lược tốn kém, không bền vững. Văn hóa “càng bành trướng càng tốt” đã liên tục cài vào đầu các nhà lãnh đạo khiến nhiều người suy nghĩ rằng đây là cách kinh doanh đúng đắn duy nhất.
Ngựa lùn giữa đàn kỳ lân cho thấy một tư duy đổi mới về mục tiêu của doanh nghiệp
Ngựa lùn giữa đàn kỳ lân kể về cách Lavingia chuyển đổi phong cách từ doanh nhân “kỳ lân” thành một doanh nhân tối giản. Phong cách này có hình tượng “Ngựa lùn”, đại diện cho thành công đích thực và bền vững. Trong thế giới đầy biến động của việc tăng trưởng thần tốc, đây có thể là chiến lược đột phá để duy trì lợi nhuận bền vững cho doanh nghiệp.
Thay vì mặc định theo đuổi tốc độ mở rộng tối đa, nhà lãnh đạo cần tái định nghĩa tăng trưởng, tập trung vào mục tiêu lớn nhất là lợi nhuận. Lavingia cho rằng thay vì đốt tiền để có được khách hàng, các doanh nghiệp nên tận dụng khả năng của tiếp thị truyền miệng và hiệu ứng lan tỏa khách hàng. Cụ thể công ty Gumroad đã giúp các nhà sáng tạo kiếm được 40 triệu đô la mà không cần đến bất kỳ hình thức tiếp thị nội dung hoặc quảng cáo trả phí nào.
Để phát triển doanh nghiệp bền vững trong thời đại biến động, cách tốt nhất là trở thành người duy nhất. Quan điểm của Ngựa lùn giữa đàn kỳ lân cho rằng các nhà lãnh đạo nên tập trung chọn một thị trường có quy mô vừa và cố gắng giải quyết một vấn đề mà họ sẵn sàng chi tiền nhưng vẫn chưa được đáp ứng. Tope Awotona, người sáng lập của Calendly, đã thành lập ba công ty phục vụ cho ba nhóm khách hàng hoàn toàn khác nhau. Đến năm 2020, Calendly đã đạt doanh thu định kỳ hằng năm gần 70 triệu đô la.
Tư duy phát triển để học hỏi từ thất bại và tồn tại trong nghịch cảnh
Tầm nhìn dài hạn thường phải đối mặt với biến động, thất bại và những thay đổi không lường trước của thị trường. Tư duy phát triển giúp doanh nghiệp và nhà lãnh đạo không sợ hãi khi gặp thất bại. Nhà lãnh đạo có tư duy phát triển luôn nhìn nhận thất bại như một cơ hội để học hỏi và phát triển. Trong một thế giới ngày càng thách thức, đây chính là chìa khóa để doanh nghiệp tồn tại và phát triển bền vững.
Tư duy phát triển bao gồm ý chí kiên cường và khả năng phục hồi và đây là thói quen có thể học được. Nghiên cứu chỉ ra rằng có mười loại thói quen tư duy đóng vai trò chủ chốt trong việc rèn luyện sự kiên gan bền chí. Các nhà lãnh đạo có thể rèn luyện những thói quen này để tránh các bẫy tư duy, đưa ra những lựa chọn đúng đắn kịp thời và biến khủng hoảng thành cơ hội.
Cuốn sách Sức bật tinh thần – 10 thói quen cho cuộc sống chất lượng của Jo Owen sẽ là bản hướng dẫn hữu ích gồm những công cụ và kỹ thuật để đối phó với những khó chịu nhỏ nhặt cũng như những biến cố lớn lao mà cuộc sống mang đến. Tác giả cho rằng khủng hoảng là một phép thử. Nó là thời điểm để người lãnh đạo có sức bật tinh thần chứng minh khả năng kiểm soát số phận của mình bằng cách chủ động ra quyết định đúng đắn kịp thời và biến khủng hoảng thành cơ hội.
Sức bật tinh thần là bản hướng dẫn nhà lãnh đạo phát triển khả năng phục hồi
Để xây dựng sức bật tinh thần, bạn cần phải duy trì niềm tin lạc quan vào kết quả cuối cùng nhưng vẫn phải dũng cảm đối mặt với thực tế khó khăn. Phó Đô đốc James Stockdale một trong những tù binh chiến tranh Việt Nam kể rằng những tù nhân hy vọng gặp may mắn (mong được thả vào các dịp lễ) cuối cùng chết vì hy vọng bị dập tắt, còn những người sẵn sàng đối mặt với sự thật tàn khốc và tìm cách vượt qua lại là những người sống sót.
Sức bật tinh thần còn là khả năng cần thiết để duy trì năng suất trong thời gian dài. Đây là yếu tố quan trọng vì nhà lãnh đạo đóng vai trò gắn kết và đốc thúc nhân viên cùng nhau hoàn thành công việc. Dựa trên các nghiên cứu của Frederick Taylor, nhà lãnh đạo cần biết cách tối đa hóa năng suất bằng cách hạn chế ba nguyên nhân khiến công việc kém hiệu quả. Đồng thời biết cách lập kế hoạch làm việc và nghỉ ngơi giúp duy trì năng lượng cao và tập trung vào công việc hơn khi quay lại.
Trở thành một nhà lãnh đạo thành công trong thời đại biến động
Mục tiêu cuối cùng của phát triển doanh nghiệp bền vững là tồn tại và phát triển trong thời đại đầy biến động và liên tục thay đổi. Nhà lãnh đạo không chỉ cần có tầm nhìn dài hạn mà còn cần trang bị cho mình những phẩm chất quan trọng như tư duy chiến lược, khả năng sáng tạo và đổi mới không ngừng, tư duy phản biện cùng với một tư duy phát triển trong nghịch cảnh. Những phẩm chất này giúp nhà lãnh đạo vừa định hướng chiến lược rõ ràng, vừa linh hoạt điều chỉnh khi đối mặt với thực tế thay đổi.
Để học hỏi và áp dụng những tư duy này vào thực tiễn, các cuốn sách như Amazon – Cuộc chinh phạt của Jeff Bezos, Ngựa lùn giữa đàn kỳ lân và Sức bật tinh thần là nguồn tài liệu hữu ích. Hãy bắt đầu hành trình học hỏi để làm chủ số phận doanh nghiệp của mình.
Bình luận